روش‌ها، فواید و عوارض ختنه

ختنه در نوزادان و کودکان یکی از موضوعاتی است که بسیاری از والدین با آن روبرو هستند و تصمیم‌گیری درباره‌اش می‌تواند همراه با سوالات و نگرانی‌های فراوان باشد.

این عمل که ریشه در سنت‌های دینی، فرهنگی و پزشکی دارد فواید و چالش‌های خاص خود را دارد.

در این مقاله تلاش کرده‌ایم به همه جنبه‌های مهم این موضوع بپردازیم تا والدین بتوانند با آگاهی بیشتری تصمیم بگیرند.

ختنه به عمل جراحی ساده‌ای گفته می‌شود که در آن پوست اضافه روی سر آلت تناسلی (پیش‌پوست) برداشته می‌شود.

این عمل قدمتی چند هزار ساله دارد و در بسیاری از فرهنگ‌ها و ادیان مانند اسلام و یهودیت، بخشی از آیین مذهبی محسوب می‌شود.

اما امروزه علاوه بر دلایل مذهبی و فرهنگی، دلایل پزشکی نیز برای انجام آن مطرح است.

بهترین زمان برای انجام ختنه

پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که اگر شرایط پزشکی خاصی وجود ندارد، بهترین زمان برای ختنه دوران نوزادی (از روز سوم تا پایان ماه اول زندگی) است.

در این دوران کودک هنوز تحرک زیادی ندارد روند ترمیم زخم سریع‌تر انجام می‌شود و نیاز به داروی بی‌هوشی یا بی‌حسی گسترده کمتر است.

با این حال برخی خانواده‌ها بنا بر دلایل مختلف، ختنه را به سنین بالاتر موکول می‌کنند. در این موارد، احتمال نیاز به بی‌هوشی عمومی، درد بیشتر و مدت بهبودی طولانی‌تر وجود دارد.

انواع روش‌های ختنه

ختنه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

روش حلقه پلاستیکی (Plastibell): در این روش یک حلقه کوچک پلاستیکی روی آلت تناسلی قرار می‌گیرد و پوست اضافه دور آن بسته می‌شود.

پس از چند روز، حلقه و پوست مرده به طور خودبه‌خود می‌افتند.

روش سنتی (برش جراحی): در این روش پزشک با استفاده از ابزار جراحی پوست اضافی را می‌برد و زخم را بخیه می‌زند.

ختنه با لیزر: این روش که امروزه در برخی مراکز انجام می‌شود، با استفاده از لیزر پوست اضافه را برمی‌دارد و مزیت آن دقت بالا و خونریزی کمتر است.

انتخاب روش مناسب به شرایط فیزیکی نوزاد تجربه پزشک و ترجیح والدین بستگی دارد.

مزایای ختنه از دیدگاه پزشکی

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ختنه در نوزادان و کودکان می‌تواند فواید متعددی داشته باشد، از جمله:

• کاهش خطر عفونت‌های مجاری ادراری به‌ویژه در یک سال اول زندگی
• پیشگیری از مشکلات پوستی مانند التهاب و چسبندگی پوست
• کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های مقاربتی در آینده
• افزایش بهداشت فردی در طول زندگی

البته باید توجه داشت که این مزایا در مقابل عمل جراحی قرار دارند و هر تصمیمی باید آگاهانه گرفته شود.

عوارض احتمالی ختنه و نحوه پیشگیری

در حالی که ختنه در اکثر موارد بدون مشکل خاصی انجام می‌شود اما مانند هر عمل جراحی، ممکن است عوارضی نیز داشته باشد از جمله:

• عفونت
• خونریزی
• برش نادرست
• چسبندگی پوست

برای پیشگیری از این عوارض انتخاب پزشک متخصص و باتجربه اهمیت زیادی دارد. همچنین رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند.

مراقبت‌های بعد از ختنه

مراقبت درست از ناحیه ختنه‌شده تأثیر مستقیم بر بهبود سریع‌تر و پیشگیری از عوارض دارد. مهم‌ترین نکات عبارتند از:

• استفاده از پماد آنتی‌ بیوتیک طبق تجویز پزشک 
• جلوگیری از وارد شدن فشار یا ضربه به محل زخم
• شست‌وشوی آرام ناحیه با آب جوشیده سرد شده
• تعویض منظم پوشک و جلوگیری از اصطکاک لباس با ناحیه زخم
• مراجعه فوری به پزشک در صورت خونریزی غیرعادی، تورم شدید یا بوی نامطبوع

معمولاً طی ۷ تا ۱۰ روز زخم به‌طور کامل بهبود می‌یابد.

سوالات متداول والدین درباره ختنه

آیا نوزاد هنگام ختنه درد می‌کشد؟

در روش‌های امروزی معمولاً از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود تا کودک احساس درد نکند. در برخی مراکز پیش از انجام عمل، قند محلول یا داروهای خوراکی آرام‌بخش نیز به نوزاد داده می‌شود.

آیا ممکن است نیازی به ختنه نباشد؟

در برخی کودکان، به دلایل پزشکی مانند هیپوسپادیاس (انحراف مجرای ادرار)، انجام ختنه تا زمان بررسی‌های کامل پزشکی به تعویق می‌افتد.

اگر ختنه انجام نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

عدم انجام ختنه به معنای خطر حتمی نیست اما نیاز به رعایت بیشتر بهداشت و مراقبت‌های خاص در ناحیه تناسلی دارد.

راه های آرام سازی نوزاد حین ختنه

برای آرام‌ سازی نوزاد یا کودک در هنگام و پس از ختنه استفاده از روش‌های مختلف می‌تواند کمک زیادی کند. یکی از روش‌های مؤثر تغذیه با شیر مادر یا شیشه شیر است. این کار نه تنها نیاز غذایی نوزاد را برآورده می‌کند بلکه به‌ طور طبیعی باعث ترشح هورمون‌هایی مانند آکسی‌ توسین می‌شود که احساس آرامش و امنیت را در نوزاد ایجاد می‌کند.

مکیدن شیر می‌تواند به کاهش استرس و درد کمک کند و نوزاد را در طول عمل یا پس از آن آرام نگه دارد.

روش دیگری که به آرامش نوزاد کمک می‌کند استفاده از کمپرس سرد یا پد گرم است. بعد از انجام ختنه ناحیه تحت عمل ممکن است دچار تورم و درد شود. کمپرس سرد در روزهای اول می‌تواند به کاهش ورم و التهاب کمک کند و درد را تسکین دهد.

پس از چند روز که التهاب اولیه فروکش کرد استفاده از پد گرم می‌تواند به تسریع بهبودی کمک کرده و احساس راحتی بیشتری برای نوزاد ایجاد کند.

در برخی موارد نیز ممکن است پزشک داروهایی برای کاهش درد تجویز کند. این داروها معمولاً مسکن‌هایی مانند استامینوفن هستند که می‌توانند به کنترل درد نوزاد در دوره نقاهت کمک کنند و از بروز اضطراب و ناراحتی جلوگیری کنند.

استفاده از این داروها نه تنها به نوزاد کمک می‌کند تا راحت‌تر بخوابد بلکه به والدین نیز آرامش می‌دهد تا مطمئن باشند که نوزاد در حال تجربه کمترین درد ممکن است. تمامی این روش‌ها می‌توانند به ‌ویژه در ترکیب با هم تجربه‌ای راحت ‌تر و کم‌ دردتر برای نوزاد به ارمغان بیاورند و روند بهبودی را سریع‌ تر کنند.

سخن پایانی

ختنه در نوزادان و کودکان یک تصمیم مهم برای والدین است که باید با در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف پزشکی، فرهنگی و خانوادگی اتخاذ شود.

اگر تصمیم به انجام آن گرفته‌اید مشاوره با پزشک متخصص اطفال یا جراح کودکان ضروری است تا با بررسی وضعیت نوزاد، بهترین زمان و روش انتخاب شود.

همچنین توصیه می‌شود پس از انجام ختنه تمام مراقبت‌های توصیه‌شده به دقت رعایت شود تا روند بهبودی به‌خوبی طی شده و از بروز عوارض جلوگیری شود.

در نهایت توجه داشته باشید که ختنه در نوزادان و کودکان عملی ساده ولی حساس است که با انتخاب درست پزشک و رعایت نکات بهداشتی می‌تواند با حداقل دردسر انجام شود و نتایج مطلوبی به همراه داشته باشد.

دکتر بهار اشجعی دارای بورد فوق تخصصی در جراحی کودکان و نوزادان از پزشکان منحصر به فرد و ماهر در زمینه جراحی اطفال و کودکان در تهران هستند، ایشان دوره پزشکی عمومی را در دانشگاه شهید بهشتی تهران گذراندند و بعد از اتمام دوره پزشکی عمومی به تحصیل در رشته جراحی عمومی در دانشگاه شهید بهشتی تهران پرداختند، بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی در رشته جراحی عمومی، در رشته جراحی اطفال پذیرفته شدند و دوره جراحی اطفال را در دانشگاه علوم پزشکی تهران گذراندند و موفق به کسب رتبه اول کشوری در برد فوق تخصصی جراحی اطفال شدند.

راه های ارتباط با ما

مطب: تهران ـ انتهای بلوار کشاورز، رو به روی درب شرقی بیمارستان امام خمینی، ساختمان شیشه ای سبز، پلاک ۳۷۰ ساختمان ۴۱۶ طبقه ۳ واحد ۱۹

تلفن:

۰۲۱-۴۴۸۰۶۶۶۸

 ۰۲۱-۴۴۸۴۱۸۶۲

بیمارستان کودکان تهران: تقاطع خیابان طالقانی و ولیعصر، روبروی جهاد کشاورزی، پلاک ۴۵۴

بیمارستان لاله شهرک غرب: تهران ، شهرک غرب ، فاز ۵ ، خیابان سیمای ایران ، نبش فلامک جنوبی

 منبع: https://dr-ashjaei.com/